دیتالاگر چیست؟
دیتالاگر یا ثبت کننده اطلاعات ابزاری جهت ثبت و مانیتورینگ داده های اندازه گیری شده توسط حسگرهای داخلی یا خارجی در طول زمان است. در واقع، این ابزارها پارامترهای مورد نظر مانند دما را اندازه گیری کرده و در حافظه خود ذخیره می کنند.
برخی از دیتالاگرها دارای نمایشگر بوده که می توان داده های ذخیره شده را در آن ها نیز مشاهده کرد؛ اما برخی دیگر بدون نمایشگر بوده و باید توسط کابل رابط به کامپیوتر متصل شوند تا توسط نرم افزار مخصوص داده های اندازه گیری شده مشاهده و پردازش شوند.
دیتالاگرها می توانند به صورت پیوسته و در تمام طول روز اطلاعات را ذخیره کنند؛ این موضوع باعث می شود تا بتوان داده های زیادی را در زمان های مختلف ثبت کرد.
به عنوان مثال برای ثبت داده های دمایی یک سیستم یا ناحیه ای خاص می توان پارامتر دما را توسط حسگرهای دماسنج اندازه گیری کرده و در دیتالاگر ثبت نمود. برخی از آن ها نیز به صورت بی سیم بوده و قابلیت دستیابی به اطلاعات آن ها از فواصل دور و توسط اینترنت وجود دارد.
انواع دیتالاگر
از مهم ترین نوع این دستگاه از نظر پارامتر اندازه گیری می توان به دیتالاگر دما، فشار، رطوبت، و ارتعاش اشاره کرد. هر چند موارد دیگری برای ثبت اطلاعات شمارنده اشیاء، جریان الکتریکی و ولتاژ نیز وجود دارد.
- دیتالاگر دما : سنجش دما یکی از فرایندهای مهم و راهبردی جهت بهبود عملکرد بسیاری از تجهیزات و فرایندها است. از این رو جهت اندازه گیری دما از حسگرهای دمایی یا دماسنج دیجیتال استفاده می گردد. این نوع این امکان را فراهم می سازد که بتوان مشخصه دما را در تمامی مراحل ثبت نموده و به سیستم کنترل نشان دهد. این موضوع باعث می شود تا قبل از وقوع آسیب جدی بتوان از آن مطلع شد. از این نوع برای ثبت اطلاعات در صنایع مختلف و همچنین جمع آوری داده های دمایی در شرایط میدانی استفاده می شود.
- دیتالاگر فشار : یکی دیگر از انواع پرکاربرد، نوع فشاری آن است. از دیتالاگر فشار برای ثبت فشار گازها و مایعات استفاده می گردد. همچنین می توان از این دیتالاگر جهت ثبت پارامترهای وابسته به فشار نیز استفاده نمود. از جمله این موارد می توان به دبی جریان، ارتفاع یا سطح مایع، و سرعت سیال اشاره نمود. با توجه به کاربرد مورد نظر می توان از این دیتالاگر جهت ثبت فشار مطلق یا فشار نسبی استفاده کرد.
- دیتالاگر رطوبت : علاوه بر دیتالاگرهای پرکاربرد دما و فشار، دیتالاگر رطوبت نیز از جمله دیتالاگرهای پرکاربرد محسوب می شود. از این ابزار برای ثبت مقدار رطوبت نسبی در محیط های حساس به رطوبت استفاده می شود. از جمله این موارد می توان به گلخانه ها و آزمایشگاه های کالیبراسیون اشاره نمود.
- دیتالاگر ارتعاش : از این نوع برای سنجش و ثبت لرزش و ارتعاش یک سیستم استفاده می گردد. به کمک این ابزار می توان لرزش های ایجاد شده در یک تجهیز را سنجیده و مقادیر آن را در زمان های مختلف مشاهده کرد. بنابراین می توان عملکرد تجهیزاتی از جمله سیستم های دوار را مانیتور کرده و به بالانس آن پرداخت. به همین منظور می توان اغلب کاربرد این دیتالاگر را در ساخت توربین ها، کمپرسورها، پمپ ها، و سایر سیستم های دوار دانست. (درباره علت یخ زدگی ساکشن کمپرسور بیشتر بدانید.)
کاربرد های دیتالاگر دما
همانطور که گفته شد، دیتالاگرها دارای انواع مختلفی بوده که باعث می شود در صنایع مختلفی کاربرد داشته باشند. اما از جمله کاربردهای آن می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- استفاده در هواشناسی به عنوان ثبت کننده اطلاعات دمایی
- ذخیره داده های دمایی در صنایعی مانند صنایع تهویه و برودتی
- ثبت دمای انبار نگهداری مواد فاسد شدنی هنگام حمل و نقل آن ها
- مانیتورینگ دمای فرایندهای مختلف صنعتی
- ثبت و مانیتورینگ دمای سیستم های گرمایش، سرمایش، و تهویه جهت دستیابی به مصرف بهینه انرژی
بیشتر بخوانید: سیستم سرمایشی چیست معرفی انواع و کاربردهای آن
ویژگی های دیتالاگر دما
دیتالاگر یا دماسنج های دیجیتال دارای مشخصات و ویژگی های مهمی هستند که هنگام خرید و یا استفاده از آن ها باید به این مشخصات توجه داشت. برخی از مهم ترین این ویژگی ها عبارت است از:
- سیگنال ورودی : برخی از دیتالاگرها تنها از ورودی های خاصی پشتیبانی می کنند؛ این در حالی است که برخی دیگر توانایی دریافت اطلاعات با سیگنال های مختلف و به صورت آنالوگ یا دیجیتال را دارند.
- تعداد ورودی ها : تعداد ورودی ها یا کانال های ورودی دیتالاگر نشان دهنده حداکثر سنسورهای قابل اتصال به آن ها است.
- نوع سنسورهای پشتیبانی کننده: یکی از نکات مهمی که باید به آن توجه شود، همخوانی سنسورها با دیتالاگر است. معمولاً هر کدام از انواع اشاره شده در بالا سنسورهای خاصی را پشتیبانی می کند. به عنوان مثال، یک دیتالاگر می تواند تنها سنسورهای حرارتی RTD را پشتیبانی کرده، و توانایی پشتیبانی از ترموکوپل ها را نداشته باشد.
- سرعت ثبت داده : سرعت یا فرکانس نمونه برداری نشان دهنده تعداد دفعاتی است که دیتالاگر داده های هر سنسور را ثبت می کند. بنابراین اگر سرعت ثبت داده ها زیاد باشد، می توان داده های ارسال شده از حسگر را به صورت تقریبا پیوسته ذخیره کرد؛ اما، از طرفی افزایش تعداد داده ها نیازمند حافظه ذخیره حجیم تری خواهد بود. از همین رو هنگام انتخاب یک دیتالاگر باید به فرایند مورد نظر، و مدت زمان مورد نیاز برای ثبت اطلاعات توجه کرد.
- حافظه: دیتالاگرها از نظر حافظه ذخیره سازی به سه دسته کلی، شامل حافظه سخت افزاری خارجی (مانند فلش USB)، متصل به کامپیوتر (PC Connected)، و حافظه ابری (Cloud Storage) تقسیم می شود. لازم به ذکر است که در نوع ابری، اطلاعات بر روی فضای اینترنت قرار گرفته و دستیابی به آن از هر نقطه مکانی قابل امکان خواهد بود.
- شبکه ارتباطی: دیتالاگرها برای ایجاد ارتباط با کامپیوترها یا کاربرها نیاز به شبکه های ارتباطی داشته که از انواع مختلفی از شبکه ها برای این منظور استفاده می شود. از جمله آن ها می توان به Ethernet، USB، Wi-Fi، و Web Base اشاره کرد.
اجزای دیتالاگر
اجزای اصلی دیتالاگرها شامل سخت افزار، نرم افزار، و شبکه ارتباطی است. سخت افزار شامل سنسورها، مدارهای تبدیل کننده سیگنال آنالوگ به دیجیتال، مدارهای بهبود کیفیت سیگنال و حذف نویز بوده که سیگنال های دریافتی را به داده های دیجیتال تبدیل کرده و در حافظه ذخیره می کند.
نرم افزار دیتالاگر نیز وظیفه جمع آوری، تحلیل، سامان دهی، و نمایش داده های ثبت شده را بر عهده دارد. از شبکه ارتباطی نیز برای برقراری ارتباط با کامپیوتر جهت انتقال داده ها استفاده می شود.
جمع بندی
دیتالاگرهای دما یا دماسنج های دیجیتال ابزاری جهت ثبت و مانیتورینگ داده های دمایی در طول زمان است. به کمک این ابزار می توان عملکرد سیستم مورد نظر را به خوبی پایش کرده و تغییرات لازم را جهت بهبود فرایند سیستم اتخاذ نمود.
از جمله ویژگی های مهم آن می توان به نوع و تعداد ورودی آن، نوع سنسورهای پشتیبانی شده، سرعت دستگاه، حافظه آن، و شبکه ارتباطی دیتالاگر اشاره کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره می توانید با کارشناسان فراسرد تماس حاصل فرمایید.