از سردخانه سبزیجات جهت تنظیم دما و رطوبت صحیح می توان استفاده کرد و مدت زمان مشخصی از سبزیجات محافظت کرد. در ادامه مطلب به شرایط مناسب برای نگهداری سبزیجات پرداخته شده است.
سردخانه سبزیجات چیست؟
مصرف میوه و سبزیجات تازه به عنوان بخشی از رژیم غذایی سالم دارای اهمیت بسزایی است. این محصولات دارای حساسیت زیادی به شرایط نگهداری، دما، رطوبت و حمل و نقل هستند. در صورتی که نگهداری از آن ها به خوبی انجام نشود، طی چند روز در شرایط نامناسب، دچار فساد و خرابی می شوند. این موضوع باعث ضررهای مالی زیادی خواهد شد.
از این رو، از گذشته تا به امروز، استفاده از روش های سردسازی برای نگهداری سبزیجات امری رایج بوده است. این روش ها در گذشته، شامل روش های سنتی بوده، اما امروزه با استفاده از سردخانه سبزیجات می توان حجم زیادی از سبزیجات را در مدت زمان بیشتری نگهداری کرد. با این کار می توان از سبزیجات در فصول مختلف استفاده نمود.
پس از برداشت سبزیجات از مزارع کشت، ابتدا باید آلودگی های سبزیجات زدوده شده و سپس وارد مرحله سرد سازی شود. در غیر این صورت، دچار فساد و خرابی می شوند. طول زمان نگهداری این محصولات وابستگی زیادی به دما و رطوبت سردخانه دارد. از این رو، انواع سردخانه های سبزیجات و شرایط مناسب برای نگهداری انواع سبزیجات و صیفی جات در بخش بعد معرفی شده است.
انواع سردخانه سبزیجات
سردخانه سبزیجات را می توان بر اساس دمای اتاقک سردخانه و یا نوع مبرد استفاده شده در سیکل سردسازی دسته بندی نمود، که در ادامه هر کدام از این سردخانه ها به صورت مجزا توضیح داده شده است.
سردخانه زیر صفر
در سردخانه سبزیجات با دمای منفی، محصولات به صورت منجمد شده نگهداری می شوند. قبل از ورود به سردخانه، این محصولات ابتدا در تونل انجماد سریع فریز شده و سپس برای نگهداری طولانی مدت به سردخانه منتقل می شوند. دمای هوای درون این سردخانه ها در محدوده 12- الی 18- درجه سانتی گراد است.
به طور کلی، سردخانه های زیر صفر امکان نگهداری طولانی مدت محصولات را در مقایسه با سردخانه های بالای صفر فراهم می کنند. اما معمولا برای حفظ تراوت و تازگی سبزیجات از سردخانه ای بالای صفر استفاده می گردد.
سردخانه بالای صفر
دمای نگهداری در سردخانه سبزیجات بالای صفر بالاتر از دمای انجماد بوده و از این رو سبزیجات مورد نظر یخ نزده و کیفیت و طراوات خود را از دست نمی دهند. از طرفی زمان نگهداری آن ها در این شرایط محدودتر بوده و زودتر باید به مصرف برسند.
به طور کلی، مدت زمان نگهداری آن ها در این سردخانه ها بر اساس نوع محصول، از چند هفته تا چندین ماه متغیر است.
بیشتر بدانید: سردخانه بالای صفر چیست | انواع سردخانه بالا صفر
سردخانه آمونیاکی
در سردخانه سبزیجات، به طور گسترده از سردخانه های آمونیاکی استفاده می شود. این نوع سردخانه ها معمولا در ابعاد بزرگ و صنعتی طراحی و ساخته می شوند، چرا که اجرای آن ها در مقیاس کوچک دارای توجیه اقتصادی نیست.
دلیل نام گذاری این سردخانه های سبزیجات نیز گاز آمونیاک جاری در سیکل سردسازی سردخانه می باشد. اما امروزه سعی می شود تا با پیشرفت تکنولوژی و دست یابی به گاز های فریونی جدید و دوست دار محیط زیست، از سردخانه های فریونی استفاده گردد.
سردخانه فریونی
این سردخانه سبزیجات به دلیل مزایای فراوانی که دارند، دارای کاربرد زیادی بوده و به طور گسترده برای نگهداری سبزیجات از آن ها استفاده می شود.
طراحی و اجرای سردخانه های فریونی برای نگهداری از سبزیجات در ابعاد و اندازه های مختلف امکان پذیر بوده و برای ساخت سردخانه های کوچک نیز مقرون به صرفه است. مبردهای به کار رفته در این نوع سردخانه ها از انواع گازهای فریونی به روز بوده که اغلب دوست دار محیط زیست هستند.
شرایط نگهداری سبزیجات
نگهداری صحیح سبزیجات در سردخانه های مربوطه مستلزم کنترل دقیق دما و رطوبت است. برای این منظور لازم است تا از تجهیزات دقیق و با کیفیت نیز استفاده شود تا نوسانات دما و رطوبت به حداقل برسد. در صورت بالا بودن دما، امکان فاسد شدن سبزیجات، و در صورت پایین بودن دما، احتمال یخ زدگی آن ها وجود دارد.
همچنین، اگر میزان رطوبت نامناسب باشد، امکان فساد و یا پلاسیدگی یا خشک شدگی سبزیجات وجود دارد. از طرفی، هوای داخل سالن باید حاوی اکسیژن و گاز کربنیک باشد و تنظیم غلظت این دو گاز برای کنترل هوای سردخانه ضروری است. در جدول زیر دما و رطوبت مناسب برخی از سبزیجات و صیفی جات بیان شده است.
| نوع سبزیجات | دمای مطلوب (درجه سانتی گراد) | رطوبت نسبی مطلوب (درصد) | زمان نگهداری |
| کلم و گل کلم | 0 الی 1 | 95 | تا 4 هفته |
| هویچ | 0 الی 1 | 95 الی 98 | تا 6 ماه |
| پیاز | 0 الی 1 | 65 الی 70 | تا 8 ماه |
| کاهو | 0 الی 1 | 95 الی 98 | تا 3 هفته |
| سیب زمینی شیرین | 13 الی 16 | 85 الی 90 | 4 الی 9 ماه |
| گوجه فرنگی رسیده | 7 الی 10 | 85 الی 90 | 4 الی 7 روز |
| گوجه فرنگی کال | 13 الی 21 | 85 الی 90 | 1 الی 3 هفته |
| بادمجان | 8 الی 12 | 90 الی 95 | 1 هفته |
| خیار | 10 الی 13 | 95 | 10 الی 14 روز |
| کدو | 9 الی 12 | 70 الی 85 | 1 الی 2 ماه |
| فلفل دلمه | 7 الی 8 | 90 الی 95 | 1 الی 2 هفته |
| اسفناج | 0 الی 1 | 90 الی 95 | 1 الی 2 هفته |
| جعفری | 0 الی 1 | 90 الی 95 | 1 الی 2 ماه |
| کرفس | 0 | 95 الی 100 | 2 ماه |
جمع بندی
سردخانه سبزیجات از جمله سردخانه های حساس بوده، چرا که تغییرات دما و رطوبت در آن ها می تواند منجر به خرابی و فساد محصولات شود. از این رو لازم است تا شرایط مناسب نگهداری سبزیجات به طور دقیق تامین شود.
این شرایط معمولا در دماهای بالای صفر بوده و به واسطه آن می توان تا چند هفته الی چند ماه از سبزیجات و صیفی جات مورد نظر نگهداری کرد.
سوالات متداول
دما و رطوبت نگهداری سبزیجات در سردخانه چقدر است؟
به طور کلی دمای 0 الی 10 درجه و رطوبت بالای 85 درصد برای بسیاری از سبزیجات مناسب است.
سبزیجات را تا چه مدت می توان نگهداری کرد؟
در سردخانه های بالای صفر، می توان از چندین هفته تا چندین ماه (با توجه به نوع محصول) با حفظ تازگی محصول از آن ها نگهداری کرد.
انواع سردخانه برای نگهداری از سبزیجات چیست؟
انواع سردخانه ها از نظر دما شامل زیر صفر و بالای صفر، و از نظر مبرد استفاده شده به دو دسته آمونیاکی و فریونی تقسیم می شوند.
2 پاسخ
عالی بود اطلاعات
اما انجماد سریع برای تمام سبزیجات باید باشه؟
بسیار مفید و کاربردی بود و به نظر من استفاده از سردخانه بالای صفر بهتر از سردخانه زیر صفر هستش چون وقتی سبزیجات منجمد بشه خاصیتش از بین میره و دیگه برای بدن مفید نیستش.