به طور کلی سرعت واکنش های شیمیایی و در نتیجه سرعت فاسد شدن مواد غذایی و دارویی بسیار وابسته به دما است، به طوری که نرخ وقوع این فرآیندها با کاهش دما، کاهش پیدا میکند. به همین دلیل برای نگهدای طولانی یا حتی کوتاه مدت این مواد باید آن ها را در سردخانه ها انبار کرد. سردخانه ها به عنوان انبار در مراحل تولید، عمده فروشی، توزیع و خرده فروشی مورد استفاده قرار میگیرند.
اولین گام در طراحی و تخمین هزینه ساخت یک سردخانه، تعیین نوع کاربری آن است، چرا که شرایط نگهداری مواد غذایی و دارویی مختلف از جمله دما و رطوبت داخل سردخانه، متفاوت است. علاوه بر این بسته به اهمیت محصولات، قابلیت اطمینان مورد نیاز سیستم نیز متفاوت خواهد بود. این عوامل شرایط طراحی و نوع تجهیزات مورد استفاده در سردخانه را برای محصولات دارویی، میوه ها، لبنیات، گوشت ها و … متمایز میکند.
عوامل مؤثر بر هزینه ساخت سردخانه 200 تنی
پس از تعیین نوع کاربری سردخانه و شرایط عملکردی آن، مهمترین عوامل تعیین کننده هزینه ساخت یک سردخانه عبارتند از:
- سیستم سرمایش
- عایق کاری
- سیستم برق اضطراری
- مصالح مورد استفاده و نوع ساختمان
- هزینه انرژی
البته در بین عوامل مذکور، هزینه انرژی مربوط به پس از ساخت سردخانه است ولی به دلیل این که انتخاب و طراحی سیستم، تجهیزات و عایق ها میتواند بر آن تأثیرگذار باشد باید در مرحله ساخت و طراحی در نظر گرفته شود. به عنوان مثال انتخاب یک عایق با کیفیت و گران قیمت ممکن است هزینه اولیه ساخت را افزایش دهد ولی در عوض هزینه های آتی انرژی را کاهش میدهد.
در ادامه توضیحاتی راجع به هر یک از این عوامل ارائه شده است. همچنین میتوانید مقاله هزینه ساخت سردخانه 1000 تنی را مطالعه فرمایید تا با روند محاسبه سردخانه 1000 تنی نیز آشنا شوید.
1. سیستم سرمایشی
بهترین گزینه برای یک سردخانه 200 تنی سیکل تبرید تراکمی است. این سیکل از چهار جزء اصلی شامل اواپراتور، کمپرسور، کندانسور و شیر انبساط تشکیل شده است. علاوه بر این چهار تجهیز اصلی، تجهیزات جانبی دیگری همچون لوله ها و تجهیزات کنترلی نیز در سیستم سرمایشی به کار میروند که در مجموع هزینه های ساخت این سیستم را تعیین میکنند.
لازم به ذکر است که هر چه دمای مورد نظر سردخانه کمتر باشد، اختلاف دمای داخل و بیرون افزایش یافته و در نتیجه بار برودتی سردخانه بیشتر خواهد بود. این امر مستلزم بالاتر بودن ظرفیت سیستم سرمایشی و هزینه تجهیزات این سیستم است. به همین دلیل، هزینه ساخت سردخانه 200 تنی زیر صفر معمولاً بالاتر از هزینه ساخت سردخانه 200 تنی بالای صفر است.
2. عایق کاری
بدنه یک سردخانه باید توسط عایق های مناسب به طور کامل پوشانده شود تا در حد امکان از انتقال حرارت از محیط خارج به داخل جلوگیری گردد. کیفیت عایق کاری بار سرمایشی سردخانه و در نتیجه ظرفیت مورد نیاز سیستم سرمایشی را تحت تأثیر قرار میدهد. علاوه بر این عایق بندی نامناسب مدت زمان فعالیت و استهلاک سیستم سرمایشی را افزایش میدهد. برخی از رایج ترین عایق های مورد استفاده در ساخت سردخانه ها و مشخصات آن ها در جدول زیر ارائه شده اند:
3. سیستم برق اضطراری
برای بالا بردن قابلیت اطمینان سیستم خصوصاً در سردخانه هایی که برای محصولات حساس طراحی میشوند باید یک سیستم برق اضطراری نیز تعبیه شود تا در مواقع قطعی برق، انرژی لازم برای فعال نگه داشتن سیستم سرمایشی را تأمین کند. بنابراین در صورت نیاز به وجود سیستم برق اضطراری، هزینه تهیه این سیستم نیز به هزینه های ساخت سردخانه اضافه میشود.
4. مصالح مورد استفاده و نوع ساختمان
سردخانه میتواند ساختمانی مشابه ساختمان های معمولی با مصالح متداول مانند آجر و بتن داشته باشد و مانع بخار و عایق به صورت داخلی نصب شوند. البته مواد عایق مدرنی مثل پلی اورتان (Polyurethane) دارای استحکام کافی برای به کار رفتن به عنوان بخشی از سازه هستند. همچنین گزینه دیگر، پنل های عایق تولید شده در کارخانه هستند که به صورت کامل و آماده به محل ساخت سردخانه منتقل میشوند. این پنل ها خود دارای مانع بخار و پوشش داخلی هستند و لذا حجم عملیات ساختمانی در محل ساخت را کاهش میدهند.
علاوه بر این، سردخانه ممکن است به صورت زیر زمینی یا روی زمین (معمولی) ساخته شود. هزینه ساخت سردخانه های زیر زمینی معمولاً بیشتر از هزینه ساخت سردخانه های معمولی است، ولی سردخانه هایی که روی زمین ساخته میشوند به دلیل در تماس بودن دیواره ها با هوای گرم بیرون، بار برودتی بیشتری داشته و در نتیجه مصرف انرژی و هزینه های مربوط به آن بیشتر خواهد بود.
5. هزینه انرژی
یک سردخانه مقدار زیادی برق مصرف میکند. بخش عمده انرژی مصرفی سردخانه صرف به کار انداختن کمپرسور سیستم سرمایشی شده و مابقی آن برای روشنایی و تجهیزان جانبی مثل درهای اتوماتیک و سیستم امنیتی مصرف میشود. بنابراین طراحی بهینه سیستم سرمایشی، انتخاب تجهیزات با کیفیت و عایق بندی مناسب میتواند میزان مصرف انرژی و هزینه آن را کاهش دهد.
البته لازمه این موارد هزینه اولیه بیشتر برای ساخت سردخانه است، ولی در درازمدت با توجه به بازدهی بیشتر و کمتر بودن هزینه جاری صرف شده برای انرژی میتوانند از نظر اقتصادی توجیه پذیر باشند.
تخمین هزینه ساخت سردخانه 200 تنی
با وجود متغیرهای فوق میتوان هزینه ساخت سردخانه 200 تنی میوه و سبزیجات را بر اساس قیمت های فعلی بازار (سال 1401) به شکل زیر تخمین زد:
