فیلتر درایر چیست؟
سیستم های تبریدی و تهویه مطبوع، دارای اجزای مختلفی هستند که یکی از قطعات مهم و کاربردی آن ها فیلتر درایر (filter dryer) است.
این قطعه همان طور که از نامش مشخص است، وظیفه خشک کردن مبرد را بر عهده داشته تا از ورود رطوبت و آلودگی به داخل سایر تجهیزات مانند شیر انبساط و کمپرسور جلوگیری کند.
این رطوبت می تواند به روش های مختلفی از جمله جذب از طریق لوله های اتصال و در طی زمان نسبتا زیاد و همچنین تغییر دمای پیاپی در چرخه تبرید ایجاد شود.
در صورتی که از ورود این رطوبت به تجهیزات برودتی جلوگیری نشود، می تواند باعث گرفتگی و یا آسیب به بخش های سیستم خصوصا سوپاپ های کمپرسور شود.
به همین منظور با جلوگیری از ورود رطوبت و سایر آلودگی ها به تجهیزات سیکل سرمایشی توسط این فیلتر، این قطعه باعث بهتر کار کردن و افزایش طول عمر دستگاه می شود. درباره سیستم سرمایشی بیشتر بدانید.
فیلتر درایرها عموماً از نمد، مواد رطوبت گیر و صفحات توری ساخته می شوند. مواد رطوبت گیر قادرند تا رطوبت سیستم را جذب کنند؛ از طرفی توری های فلزی تعبیه شده نیز از ورود ذرات و آلودگی های مختلف به داخل سیستم جلوگیری می کنند.
عملکرد فیلتر درایر
همانطور که بیان شد از این فیلتر به منظور حفاظت سیستم تبرید در برابر رطوبت، اسیدها و ذرات جامد استفاده می شود. رطوبت و ذرات جامد می تواند باعث مسدود سازی مسیر تبرید، و همچنین با ترکیب با روغن در فشارها و دماهای بالا تولید اسید کند.
که این اسید نیز می تواند موجب خوردگی و کاهش عمر سیستم شود. از طرفی این موضوع باعث آسیب دیدن جدی کمپرسور می شود. همچنین این جزء را باید بر اساس ظرفیت سیستم انتخاب و نصب کرد، تا بتوان بهترین عملکرد را از آن دریافت نمود.
در درایرها از مواد مختلف برای فیلتر کردن سیال مبرد استفاده می شود. از نمونه های آن می توان به پوشش های جامد و ذرات اشاره کرد. به طور کلی ذرات تعبیه شده در فیلتر از عبور آلودگی های جامد جلوگیری می کند اما سرعت جذب رطوبت آن محدود است، به همین دلیل اغلب از هسته جامد استفاده می شود که توانایی جذب رطوبت بیشتری داشته و ابعاد فیلتر نیز کوچکتر می شود.
هسته های جامد در واقع ترکیبی از مواد پرکننده ای هستند که باعث تشکیل هسته به شکل مورد نظر می شود.
بنابراین عملکرد فیلتر در سیستم تبرید به طور خلاصه عبارت است از:
- فیلتر کردن رطوبت: یکی از عملکردهای اصلی این فیلتر، حذف رطوبت موجود در سیستم تبرید است. رطوبت در سیستم تبرید می تواند از رطوبت محیطی وارد شده، و یا از رطوبت موجود در سیستم خود تولید شود. فیلتر درایر با استفاده از یک ماده جاذب رطوبت (مانند سیلیکاژل)، رطوبت موجود در سیستم را جذب و به همین ترتیب از سیستم تبرید حذف می کند. این عمل باعث حفظ کارایی و عمر مفید قطعات سیستم تبرید، مانند کمپرسور و مبدل حرارتی می شود زیرا رطوبت می تواند باعث خوردگی، یخ زدگی، کاهش چسبندگی روغن و سایر مشکلات ناشی از رطوبت در سیستم باشد.
- فیلتر کردن مواد جامد: فیلتر درایر برای حذف مواد جامد موجود در سیستم تبرید نیز استفاده می شود. مواد جامد شامل ذرات گرد و غبار، ذرات فلزی، رزین ها و سایر آلودگی هایی می شوند که می توانند از بخش های مختلف سیستم تبرید وارد شوند. فیلتر درایر با استفاده از یک ماده فیلتراسیونی (مانند الیاف یا پارچه)، مواد جامد را جذب و تصفیه می کند تا از ورود آن ها به قسمت های حساس سیستم تبرید جلوگیری شود. این عمل باعث حفظ کارایی و عمر مفید سیستم تبرید و جلوگیری از آسیب به قطعاتی مانند کمپرسور، لوله ها، مبدل های حرارتی و سایر قسمت های سیستم می شود.
انواع فیلتر درایر یا کر درایر
این فیلتر با نام کر درایر نیز شناخته می شود. این فیلتر انواع مختلفی داشته که هر یک با توجه به ویژگی های خاص خود به نیازهای مختلف سیستم پاسخ می دهند. به طور خلاصه، انواع فیلتر درایرها عبارتند از:
- فیلتر درایر خط مایع
- فیلتر درایر دو جهته
- فیلتر درایر دو جهته برای خط مایع
- فیلتر درایر دو جهته با شیر یک طرفه
- فیلتر درایر ترکیبی
- فیلتر درایر خط ساکشن
این فیلترها به طور کلی به دو صورت در مدار سیستم قرار می گیرند، که عبارت است از قرارگیری بر روی مدار مکش و دهش. در ادامه به خصوصیات هر یک پرداخته شده است.
- قابل نصب در خط دهش یا خط مایع
این نوع فیلتر، پس از کندانسور و قبل از شیر انبساط نصب می شود تا مایع مبرد را قبل از ورود به شیر انبساط، از ذرات و رطوبت تصفیه کند. این فیلترها اغلب قادرند تا ذرات با اندازه ۲۰ میکرون به بالا را از مدار چرخه فیلتر کنند.
از طرفی، برخی از این فیلترها به ساید گلس مجهز هستند تا امکان مشاهده مبرد را فراهم کرده، و به تعیین زمان تعویض آن کمک کند. از همین رو، در برخی موارد با افزودن مواد شیمیایی و تغییر رنگ مبرد، امکان رویت مبرد را آسانتر کرده تا بتوان میزان رطوبت وارد شده به داخل مبرد را ارزیابی کرد.
- قابل نصب در خط مکش
نوع دیگر این فیلتر در مسیر مکش کمپرسور قرار می گیرد. این نوع فیلتر پس از اواپراتور و قبل از کمپرسور نصب می شود و از ورود آلودگی و ناخالصی به داخل کمپرسور و سوپاپ های آن جلوگیری می کند.
لازم به یادآوری است که در صورت نفوذ رطوبت و آلودگی به کمپرسور، عملکرد کمپرسور خصوصا در ناحیه سوپاپ ها دچار مشکل شده و خسارات زیادی به سیستم وارد می شود؛ به همین دلیل نصب فیلتر درایر قبل از کمپرسور ضروری است.
وظایف فیلتر درایر
همانطور که بیان شد، وظیفه اصلی و مهم فیلتر درایر یا فیلتر خشک کن حفاظت از قطعات مختلف سیستم های تبرید و تهویه مطبوع است. در صورت آگاهی بیشتر درباره تهویه مطبوع صفحه چیلر تهویه مطبوع را دنبال کنید.
این وظیفه می تواند شامل موارد زیر باشد:
- این قطعه با جذب رطوبت، از یخ زدن قطعات آب در خروجی روزنه شیر انبساط و مسدود شدن مسیر عبور مبرد به سمت اواپراتور جلوگیری می کند. علاوه بر آن مانع ورود رطوبت می شود.
- در برخی از سیستم ها به دلیل شرایط سیستم و نوع مبرد، اسیدهای مختلفی در مدار تولید می شود که می تواند به قطعات آسیب برساند. فیلتر درایر با جذب این اسیدها، از وقوع این آسیب ها جلوگیری می کند.
- در سیستم های سرمایشی و تهویه مطبوع، امکان وجود اکسید فلزات و رسوبات در جداره های داخلی لوله ها وجود دارد. در این شرایط، فیلتر خشک کننده مانع ورود آن ها به تجهیزات و آسیب رساندن به قطعات سیستم می شود.
- یکی دیگر از وظایف مهم فیلتر درایر، جذب مواد حاصل از تجزیه روغن است. روغن های معدنی در دمای تقریبی ۱۸۰ درجه سانتی گراد و روغن های پایه الکل در دمای ۲۰۰ درجه سانتی گراد تبخیر می شوند. حتی بهترین و با کیفیت ترین روغن ها نیز در شرایط خاصی تبخیر شده و تولید رطوبت می کنند. از این رو فیلتر درایر وظیفه جذب بخارات روغن را نیز بر عهده دارد تا قطعات سیستم را تحت تأثیر قرار ندهد.
اجزای فیلتر درایر
فیلتر درایر، علیرغم وظایف مهمی که بر عهده دارد، از قطعات پیچیده و زیادی تشکیل نمی شود. این قطعه به طور کلی از چند بخش مختلف تشکیل شده است، که عبارتند از:
- پوسته فیلتر: این بخش از جنس های مختلفی تولید می شود و رایج ترین نوع آن از جنس آلومینیوم و یا استیل است.
- فنر: این قطعه در داخل فیلتر درایر قرار گرفته و هسته مرکزی فیلتر را نگه می دارد.
- هسته مرکزی: این بخش به عنوان بخش اصلی و حیاتی این فیلتر بوده و وظیفه فیلتراسیون و رطوبت گیری را بر عهده دارد.
- لوله های ورودی و خروجی: این لوله ها روی پوسته درایر قرار گرفته و برای اتصال به خط لوله کشی و ورود و خروج مبرد به کار می رود.
زمان تعویض فیلتر درایر
همانطور که بیان شد، معمولا این فیلترها دارای طول عمر بالایی هستند و در صورتی که سیستم تهویه و تبرید در شرایط مناسب و به طور صحیح مورد استفاده قرار گیرد، تعویض آن ها به ندرت انجام می شود. با این حال، در شرایط خاص ممکن است نیاز به تعویض فیلتر درایر باشد. برخی از دلایل رایج برای تعویض این قطعه عبارت است از:
- تغییر رنگ ساید گلس به رنگ زرد، که نشانگر افزایش رطوبت در سیستم است.
- افت فشار در مدار (این افت فشار به وسیله تشکیل حباب در طی کارکرد عادی سیستم قابل تشخیص است).
- تعویض یا تعمیر کویل های سیستم.
- تعمیر و نگهداری سیستم های تبریدی و تهویه مطبوع، که همراه با تعویض روغن کمپرسور است.
- تعویض یا تعمیر یکی از اجزای سیستم مانند کمپرسور
مزایای استفاده از فیلترهای با ظرفیت بالا
برخی از فیلتر درایرها که دارای ظرفیت بالا و تکنولوژی سطح بالایی هستند دارای ویژگی ها و مزایای زیر هستند:
- دارای عملکرد دوطرفه یا Bio-Flow
- اطمینان از جذب رطوبت و اسیدهای آلی و غیر آلی به صورت سریع و موثر
- توانایی تحمل فشار پوسته برای فشار مجاز متوسط و بالا تا ۴۶ بار ( ۶۶۷ پوند بر اینچ مربع )
- دارای قابلیت اتصال لحیم کاری و فلر
- عدم تراکم ذرات هنگام تغییر جهت جریان رو به عقب
مهم ترین نکات ایمنی در خصوص فیلتر درایر چیست ؟
فیلترهای درایر به عنوان یکی از اجزای حیاتی در سیستم های تبریدی، نقش مهمی بر عهده داشته و نیاز به توجه ویژه ای دارند. همچنین، نکات ایمنی مربوط به آن ها نیز باید رعایت شود.
بیشتر بخوانید : سیکل تبرید چیست ؟ آشنایی با انواع آن و نحوه عملکرد
از جمله مهم ترین نکات ایمنی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در انتخاب و تعویض فیلتر درایر، حتماً باید نوع سیال مبرد و روغن کمپرسور در نظر گرفته شود.
- برای نصب فیلتر درایر یک جهته، هنگام نصب باید به جهت فلش مشخص شده روی پوسته توجه شود.
- هنگام استفاده از فیلتر درایر، حتماً باید به سایت گلس توجه کرده و در صورت زرد شدن، آن را تعویض کرد.
- از آنجایی که رطوبت در این قطعات به صورت شیمیایی و فیزیکی جذب می شود، می توان در برخی موارد با استفاده از گرما آن ها را بازیابی و مجدداً استفاده کرد.
- هنگام استفاده از فیلتر درایر باید به عوامل و نشانه هایی که منجر به تعویض آن می شود، توجه کرد.
نکات مهم در استفاده از فیلتر درایر
هنگام بهره برداری از سیستم باید به نشانه های تعویض فیلتر درایر، ترجیحا قبل از رسیدن به افت فشار توجه داشت؛ چرا که افت فشار سیستم باعث افزایش توان مصرفی کمپرسور شده که این موضوع علاوه بر افزایش هزینه برق مصرفی باعث افزایش استهلاک کمپرسور نیز می شود.
همچنین، هنگام انتخاب این فیلتر، باید به نوع گاز مبرد، سیال و روغن کمپرسور توجه داشت. از نکات مهم دیگر در استفاده از این قطعه، جهت قرارگیری آن در خط سیستم است.
برای این منظور، باید به فلش و جهت مشخص شده روی پوسته فیلتر توجه کرد؛ در غیر این صورت عملکرد فیلتر مختل شده و احتمال ایجاد خرابی در اجزای سیستم افزایش می یابد.
جمع بندی
فیلر درایر از جمله قطعاتی بوده که در مدار تبرید و سرمایش مورد استفاده قرار می گیرد. این قطعه دارای انواع مختلفی بوده و به طور کلی بر روی خط مکش (کم فشار)، و یا خط دهش (پر فشار) سیستم قرار می گیرد. مهم ترین وظیفه فیلتر درایر جلوگیری از پخش شدن و ورود رطوبت و آلودگی به درون تجهیزاتی مانند شیر انبساط و کمپرسور است.
از نکات مهم برای بهره برداری و تعیین زمان تعویض این قطعه می توان به ساید گلس آن اشاره کرد؛ هر گاه رنگ ساید گلس به زرد تغییر رنگ دهد، نشان از وجود رطوبت در مدار بوده و لازم است تا نسبت به تعویض این فیلتر اقدام شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت قیمت به روز انواع فیلتر درایر می توانید با کارشناسان فراسرد تماس بگیرید.