تنها یک قرن پیش، یخ در بیشتر نقاط کره زمین به سختی پیدا می شد. در آب و هواهای گرم، یخ ها به صورت بلوک های بزرگ از مناطق سردسیر وارد می شدند و در یخجال های بزرگ صنعتی نگهداری می شدند.
به همین دلیل، قیمت یخ بالا بود اما برای نگهداری غذا، چاره دیگری وجود نداشت. تمام این موارد تا صد سال گذشته درست بودند و از آن به بعد، یخچال های فشرده و قابل خرید برای عموم مردم، نگهداری از غذا و تولید یخ را دگرگون کردند.
در این مقاله، قصد داریم انواع یخساز رستورانی را بررسی کرده و نکاتی در رابطه با انتخاب بهترین یخساز رستورانی بیان کنیم. اگر شما نیز قصد خرید یخساز رستورانی را دارید، با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.
انواع یخساز رستوران
یخساز رستورانی یک چیلر با چرخه تبرید تراکمی بخار است که برای انجماد یخ طراحی و ساخته می شود. این دستگاه ها به صورت نیمه خودکار و خودکار موجودند و ظرفیتی بین 25 کیلوگرم تا 100 تن دارند. یخساز رستورانی می تواند یخ ها را در اندازه ها و اشکال گوناگونی تولید کند. نمونه ای از این اشکال، مکعب، پولکی، مکعب با سوراخ در وسط و مستطیل های بزرگ است.
نحوه کار چرخه مبرد در یک یخساز رستوران، هیچ تفاوتی با یک چیلر تراکمی ندارد و تنها تفاوت مهم، نحوه انتقال سرما از مبرد به آب برای تشکیل یخ است. طرح های متفاوتی برای تشکیل یخ در یخساز رستوران استفاده می شود اما اسپری آب به اواپراتور و غوطه ور سازی اواپراتور در آب به صورت عمودی و افقی جزو طرح های متداول هستند.
یخساز رستورانی با ظرفیت پایین
یخساز رستورانی اغلب دارای موتور الکتریکی، شیر آب الکتریکی و یک واحد گرم کننده الکتریکی است. چرخه تولید یخ توسط یخساز رستوران با چندین دستور که توسط مدار الکتریکی صادر می شوند، کنترل می شود. مراحل کار به شرح زیر هستند:
- در ابتدای چرخه، یک کلید زمان دار، شیر آب را باز کرده و این شیر تقریبا به مدت 7 ثانیه باز می ماند. آب به میزانی وارد یخساز رستورانی می شود که قالب های یخ پر شوند. قالب یخ از جنس پلاستیک بوده و دارای سوراخ هایی به شکل نیم دایره هستند. هر کدام از سوراخ ها شیاری برای اتصال به یکدیگر دارند تا آب بتواند از درون آن ها حرکت کند.
- زمانی که قالب ها پر شدند، دستگاه منتظر می ماند تا آب درون قالب ها یخ بزند. واحد تبرید دستگاه، سرمایش کافی برای انجماد آب را فراهم می کند. یخساز رستورانی دارای سنسور دمایی است که داده ها را به صورت پیوسته به مدار کنترلر ارسال می کند. زمانی که دما به مقدار مشخصی مانند -13 درجه سلسیوس برسد، مدار کنترلی، چرخه تبرید را خاموش می کند.
- پس از اتمام انجماد و خاموش شدن چرخه تبرید، کویل های گرمایشی که در قسمت پایینی یخساز قرار دارند، شروع به کار می کنند. با گرمتر شدن قسمت پایین قالب ها، یخ ها از قالب جدا می شوند. ( با بهترین یخساز صنعتی ایرانی آشنا شوید. )
- پس از جدا شدن یخ ها در یخساز رستوران، موتور الکتریکی فعال شده و یک چرخ دنده را به حرکت وادار می کند. برای کاهش سرعت، از چرخ دنده دیگری استفاده می شود که به چرخ دنده اول متصل است و چرخ دنده ثانویه به یک شفت پلاستیکی متصل است. این شفت به مجموعه ای از پره ها وصل است که با چرخش شفت، این پره ها شروع به بیرون راندن یخ ها از قالب می کنند.
یخساز رستورانی با ظرفیت بالا
یخسازی که در بخش قبل، عملکرد آن توضیح داده شد، برای ظرفیت های پایین مناسب است اما برای اهداف تجاری، رستوران های بزرگ و هتل ها از روش های دیگری استفاده می شود که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم.
یکی از حرفه ای ترین طرح های موجود برای یخساز رستورانی از سینی عمودی همانند شکل زیر استفاده می کند.
در یخساز رستوران شکل بالا، سینی یخ که از جنس فلز است، به مجوعه ای از لوله های مبادله کننده گرما همانند کندانسوری که در پشت یخچال های خانگی قرار دارد، متصل است. این لوله ها، اواپراتور سیستم تبرید هستند و سرمای لازم برای انجماد آب در سینی فلزی را فراهم می کنند. یخساز رستوران دارای یک پمپ آب است که آب را از یک مخزن به داخل سینی منتقل می کند.
با پمپاژ آب به صورت تدریجی، آب پس از زمان اندکی که وارد سینی شد، یخ می زند. بدین ترتیب، آب به صورت لایه به لایه منجمد شده و یخ هایی که از این طریق بدست می آید، شفاف خواهند بود. اگر تمام قالب یخ پر شده و سپس انجماد صورت گیرد، یخ های بدست آمده کدر خواهند شد.
پس از گذشت زمانی مشخص، یخساز رستوران یک شیر سلنویدی را که به کویل های مبدل حرارتی متصل است، فعال می کند. با فعال سازی این شیر، مسیر مبرد چرخه تبرید عوض می شود.
کمپرسور در این مرحله، گاز داغ را به جای کندانسور، به لوله بایپس ارسال می کند. در این حالت، گازهای داغ بدون کندانس شدن و کاهش دما، وارد اواپراتور می شوند. بدین ترتیب، لایه خارجی یخ ها ذوب شده و یخ ها از سینی فلزی جدا می شوند.
در برخی از یخسازها، سینی به نحوی طراحی شده است که یخ ها خود به خود از سینی جدا شده و وارد یک مخزن نگهداری شوند. در سایر یخسازها، این جدا سازی با ضربه یا تکان دادن سینی با مکانیسم های مختلف انجام می شود.
یخساز رستورانی پولکی
یخساز پولکی مانند سایر یخسازهایی که بررسی شد کار می کند و تنها تفاوت آن، وجود یک بخش اضافی به نام خردکن یخ است. همانند یخساز رستورانی بخش قبل، یخساز پولکی نیز از مبدل های حرارتی و جریان آب برای انجماد آب استفاده می کند اما در این یخساز، کویل ها درون یک استوانه فلزی بزرگ قرار می گیرند.
آب از درون استوانه و همچنین از اطراف لبه های خارجی آب عبور کرده و به تدریج در حین گذر، ستونی بزرگ از یخ در داخل و خارج سیلندر ایجاد می شود. پس از زمان مشخصی، همانند یخساز رستوران بخش قبل، بخار داغ توسط شیر بایپس به اواپراتور منتقل شده و استوانه یخ به داخل خردکن که در زیر استوانه فلزی است، می افتد.
در انتها، تکه های بزرگ یخ توسط خردکن به تکه های ریز تبدیل شده و این یخ ها برای استفاده آماده می شوند.
خرید بهترین یخساز رستورانی
در بخش قبل با انواع یخساز رستوران و نحوه کار آن ها آشنا شدیم. در این بخش به نکات قابل توجه در خرید و انتخاب یک یخساز رستورانی می پردازیم.
مهم ترین معیار انتخاب یک یخساز رستورانی، میزان یخ مورد نیاز و ظرفیت یخساز است. رستوران های متفاوت به مقادیر مختلفی از یخ در هر روز نیاز دارند و برای انتخاب یک یخساز ابتدا باید این میزان مشخص شود تا بهترین و اقتصادی ترین گزینه انتخاب شود.
ظرفیت دستگاه ها برای یک شبانه روز تعریف می شود؛ بنابراین دستگاهی که دارای ظرفیت 300 کیلوگرم است، در طول 24 ساعت می تواند 300 کیوگرم آب را به یخ تبدیل کند. تخمین میزان نیاز به یخ باید بر طبق روزهایی انجام شود که بیشترین نیاز به یخ وجود دارد.
علاوه بر یخ، به یک یخدان نیز برای رستوران نیاز خواهید داشت. ظرفیت یخدان باید به اندازه ای باشد که پاسخگوی نیاز یک روز کامل باشد. توصیه می شود حجم یخدان، 20 درصد بیشتر از میزان نیاز روزانه انتخاب شود تا رستوران در شرایط اظطراری با کمبود یخ مواجه نشود. ( برای آگاهی بیشتر مقاله یخساز کراش چیست و دستگاه تولید یخ خرد شده را بخوانید. )
گام بعدی، انتخاب نوع یخساز رستوران است. ابتدا باید نوع کندانسور یخساز انتخاب شود. سه گزینه زیر برای انتخاب وجود دارد:
- کندانسور هواخنک: این کندانسورها از به حرکت در آوردن هوا توسط فن بر روی کویل ها استفاده کرده و مبرد را به مایع تبدیل می کنند. در صورتی که یخسازی با این نوع کندانسور انتخاب کنید، باید فضای کافی برای خروج هوای گرم از آن را داشته باشید. در غیر این صورت، هوای گرم دوباره به کندانسور بازگشته و سیستم، بیش از اندازه گرم خواهد شد. کندانسورهای هوا خنک به دلیل اقتصادی بودن، رایج ترین مدل های بازار هستند.
- کندانسور آب خنک: در کندانسورهای آب خنک، آب با دمای پایین وارد کندانسور شده و سپس تخلیه می شود. این نوع از کندانسورها فضای بسیار کمتری نیاز دارند اما میزان زیادی آب مرف می کنند. در برخی از کشورها، استفاده از این نوع کندانسورها ممنوع است.
- : در این نوع از یخسازها کندانسور، دور از یخساز قرار داشته و گرما به محل دیگری منتقل می شود. این سیستم ها صدای کمتری نسبت به دو نوع دیگر دارند و به همین دلیل در صورتی که میزان صدا برای رستوران شما مهم باشد، این گزینه انتخاب خوبی خواهد بود.
معیار دیگری که در انتخاب یخساز باید به آن توجه کرد، فضای موجود برای یخساز است. همچنین از مواردی که در خرید یخساز باید به آن توجه کنید، اندازه و شکل قطعات یخ است. امروزه یخسازهای مختلف، قطعات یخ با اندازه ها و شکل های متعددی را تولید می کنند. ( همچنین شما میتوانید مقاله مراحل تولید یخ توسط کارخانه یخ سازی را برای آگاهی بیشتر بدانید. )
هر کدام از این انواع یخ، برای کاربرد خاصی مناسب است که در جدول زیر آن ها را مشاهده می کنید.
شکل یخ | نوع یخ | سرعت ذوب | موارد استفاده |
شکل 3 | هلالی | متوسط به سرعت ذوب نمی شود و به همین دلیل می توان در نوشیدنی ها بدون رقیق شدن نوشیدنی از آن استفاده کرد. | احتمالا محبوب ترین نوع یخ مورد استفاده است. در رستوران ها و کافه ها به صورت گسترده استفاده می شوند. |
شکل 4 | پولکی | بسیار سریع در صورت انتخاب این نوع یخساز رستوران، ظرفیت بالاتری را انتخاب کنید؛ زیرا یخ ها به سرعت آب می شوند. | برای بسته بندی ماهی و سایر مواد غذایی مناسب است. |
شکل 5 | قندی شکل (قابل جویدن) | متوسط این یخ ها مشابه یخ های مکعبی اما با اندازه کوچکتر هستند. | مناسب برای رستوران ها |
شکل 6 | کلاه دار (یخ تزئینی) | متوسط | برای تزئین استفاده می شوند. |
شکل 7 | مکعبی | کند | نوشیدنی های مختلف |
سخن آخر
در این مقاله با انواع یخساز رستوران و معیارهای خرید بهترین یخساز رستورانی آشنا شدیم. یخسازها جزو سیستم های تبرید پرکاربردی هستند که استفاده از آن ها روز به روز بیشتر می شود. در صورتی که شما نیز قصد انتخاب و خرید یک یخساز برای رستوران خود را دارید، با کارشناسان فراسرد در تماس باشید.