هواساز صنعتی (Air Handling Unit) یا (AHU) یکی از تجهیزات حیاتی در سیستمهای تهویه مطبوع است که برای تأمین هوای تمیز، کنترل دما و رطوبت، و تهویه مناسب در فضاهای صنعتی و تجاری استفاده میشود.
این دستگاه نقش اساسی در بهبود کیفیت هوای محیطهای داخلی دارد و میتواند از ایجاد آلودگی، گازهای سمی و همچنین نوسانات دما جلوگیری کند. در این مقاله به معرفی هواسازهای صنعتی، انواع آنها، عوامل مؤثر بر قیمت آنها و استانداردهای مرتبط خواهیم پرداخت.
هواساز صنعتی چیست؟
هواساز صنعتی دستگاهی است که هوای تازه را از محیط بیرون دریافت کرده، پس از فیلتر کردن و کنترل دما و رطوبت، به داخل فضای ساختمان انتقال میدهد. این دستگاه متشکل از چندین بخش شامل فنها، فیلترها، کویلهای حرارتی (گرمایشی و سرمایشی)، دمپرها، رطوبتزنها و تجهیزات کنترلی است. هدف اصلی آن تأمین هوای باکیفیت برای ساختمانها و واحدهای صنعتی و تجاری است.
هواسازها میتوانند به طور جداگانه یا به عنوان بخشی از سیستمهای تهویه مطبوع مرکزی (چیلر و بویلر) عمل کنند. طراحی این سیستمها بر اساس نیازهای خاص هر محیط انجام میشود، از جمله فضاهای تولید صنعتی، بیمارستانها، ادارات بزرگ و مراکز داده.
بیشتر بخوانید: هر چیزی که باید درباره هواساز فول فرش بدانید !
اجزای اصلی هواساز صنعتی
هواسازهای صنعتی از اجزای مختلفی تشکیل شدهاند که هر کدام نقش مهمی در فرآیند تهویه هوا ایفا میکنند:
- فن: فنها وظیفه دارند که هوای تصفیه شده را درون ساختمان پخش کنند. بسته به نیاز، نوع و تعداد فنها میتواند متفاوت باشد. از جمله انواع فنهای مورد استفاده در هواسازها میتوان به فنهای سانتریفیوژ، آکسیال و فنهای ضد انفجار اشاره کرد.
- فیلترها: فیلترها برای جلوگیری از ورود ذرات معلق، گرد و غبار و آلودگیهای هوا به داخل ساختمان استفاده میشوند. انواع مختلف فیلترها شامل فیلترهای ابتدایی، فیلترهای هپا (HEPA) و فیلترهای الکترواستاتیک هستند که هرکدام قابلیت تصفیه ذرات با اندازههای مختلف را دارند.
- کویلهای حرارتی (گرمایش و سرمایش): این کویلها با استفاده از آب گرم یا سرد، دمای هوای عبوری از هواساز را تنظیم میکنند. برای کاربردهای گرمایشی، از کویلهای حاوی آب گرم یا بخار و برای سرمایش از کویلهای حاوی آب سرد استفاده میشود.
- رطوبتزنها: در برخی موارد، نیاز به افزایش یا کاهش رطوبت هوای ورودی به فضا وجود دارد. رطوبتزنها برای افزایش رطوبت و تجهیزات دیهیومیدیفایر برای کاهش رطوبت استفاده میشوند. این سیستمها بهویژه در محیطهای حساس مانند بیمارستانها و کارخانجات تولید مواد غذایی حیاتی هستند.
- دمپرها: دمپرها وظیفه تنظیم جریان هوای ورودی و خروجی را برعهده دارند. از طریق دمپرها میتوان میزان هوای تازه و بازیافتی را کنترل کرد.
- تجهیزات کنترلی: شامل سنسورها و کنترلرهایی هستند که وظیفه پایش دما، رطوبت، فشار و دیگر پارامترهای هوای ورودی و خروجی را دارند. این سیستمها با استفاده از اتوماسیون صنعتی کنترل میشوند و عملکرد کلی هواساز را بهینه میکنند.
بیشتر بخوانید: معرفی بهترین روش های کنترل دستگاه هواساز
انواع هواساز صنعتی
هواسازهای صنعتی به دستههای مختلفی تقسیم میشوند که هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شدهاند. برخی از انواع رایج هواساز صنعتی عبارتند از:
- هواسازهای معمولی: این نوع هواسازها بیشتر در ساختمانهای اداری و تجاری استفاده میشوند و هدف اصلی آنها تنظیم دما و تهویه هوا است. این سیستمها معمولاً برای کاربردهای عمومی و کمفشار مناسب هستند.
- هواسازهای بهداشتی (Cleanroom AHU): این نوع هواسازها برای محیطهایی که نیاز به هوای فوقالعاده تمیز دارند مانند بیمارستانها، اتاقهای تمیز (Clean Rooms) و صنایع داروسازی طراحی شدهاند. این دستگاهها دارای فیلترهای پیشرفتهای مانند فیلترهای هپا هستند که توانایی حذف ذرات بسیار ریز را دارند.
- هواسازهای رطوبتزن: در محیطهایی که نیاز به تنظیم دقیق رطوبت دارند مانند صنایع تولید کاغذ، مواد غذایی و آزمایشگاهها از این نوع هواساز استفاده میشود. این دستگاهها علاوه بر تنظیم دما، قابلیت افزایش یا کاهش رطوبت هوا را نیز دارند.
- هواسازهای بازیافت انرژی (Energy Recovery AHU): این نوع هواسازها مجهز به سیستم بازیافت انرژی هستند که میتواند انرژی گرمایی یا سرمایی هوای خروجی را به هوای ورودی منتقل کند. این ویژگی باعث افزایش بهرهوری انرژی و کاهش هزینههای عملیاتی میشود.
- هواسازهای ضد انفجار (Explosion-proof AHU): این هواسازها برای استفاده در محیطهایی که خطر انفجار وجود دارد مانند پالایشگاهها، کارخانجات شیمیایی و معادن طراحی شدهاند. این دستگاهها دارای فنها و موتورهای ضد انفجار هستند و با استانداردهای ایمنی ویژهای تولید میشوند.
بیشتر بخوانید: کاربرد انواع هواسازها
عوامل مؤثر بر قیمت هواساز صنعتی
قیمت هواساز صنعتی تحت تأثیر چندین عامل قرار دارد که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم:
- ظرفیت و ابعاد هواساز: یکی از مهمترین عوامل تعیینکننده قیمت، ظرفیت و ابعاد هواساز است. هواسازهای با ظرفیت بالاتر نیاز به تجهیزات بزرگتر و قویتری دارند که منجر به افزایش هزینه میشود. ظرفیت هواساز بر اساس حجم هوای مورد نیاز برای تهویه فضا (مترمکعب بر ساعت) تعیین میشود.
- نوع فیلترها: فیلترهای مورد استفاده در هواساز میتواند قیمت را به طور چشمگیری تحت تأثیر قرار دهد. استفاده از فیلترهای هپا یا الکترواستاتیک که قادر به حذف ذرات بسیار ریز هستند، هزینه بیشتری نسبت به فیلترهای ساده دارند.
- کویلهای گرمایشی و سرمایشی: نوع و جنس کویلهای گرمایشی و سرمایشی نیز بر قیمت تأثیر میگذارد. کویلهای با کارایی بالا یا ساخته شده از مواد خاص مانند مس، هزینه بیشتری دارند. همچنین، استفاده از کویلهای چندمرحلهای میتواند هزینه را افزایش دهد.
- تجهیزات رطوبتزن و دیهیومیدی فایر: در صورت نیاز به تنظیم دقیق رطوبت، اضافه کردن این تجهیزات به هواساز هزینه را افزایش میدهد. این سیستمها معمولاً در محیطهایی مانند بیمارستانها یا آزمایشگاهها ضروری هستند.
- سیستمهای بازیافت انرژی: هواسازهای مجهز به سیستمهای بازیافت انرژی، اگرچه هزینه اولیه بیشتری دارند، اما به دلیل صرفهجویی در انرژی در بلندمدت میتوانند هزینههای عملیاتی را کاهش دهند. استفاده از این سیستمها مخصوصاً در محیطهای بزرگ که انرژی زیادی مصرف میکنند، توصیه میشود.
- تجهیزات کنترلی و اتوماسیون: سیستمهای پیشرفته کنترلی که امکان تنظیم اتوماتیک پارامترهایی مانند دما، رطوبت و فشار هوا را فراهم میکنند، هزینه را افزایش میدهند. این سیستمها اغلب در محیطهای صنعتی با نیازهای پیچیده نصب میشوند.
- مواد و جنس بدنه: هواسازهای صنعتی بسته به محیط نصب، ممکن است از مواد مختلفی مانند فولاد ضد زنگ یا آلومینیوم ساخته شوند. استفاده از مواد مقاوم در برابر خوردگی و شرایط سخت محیطی باعث افزایش قیمت هواساز میشود.
- استانداردهای ایمنی و بهداشتی: اگر هواساز باید مطابق با استانداردهای بهداشتی (مانند ISO 14644 برای اتاقهای تمیز) یا ایمنی خاصی (مانند ATEX برای محیطهای خطرناک باشد، این میتواند بر هزینه نهایی تأثیر بگذارد.
استانداردها و ملاحظات مهندسی
هواسازهای صنعتی باید مطابق با استانداردهای بینالمللی طراحی و ساخته شوند. برخی از استانداردهای مهم شامل موارد زیر هستند:
- ASHRAE 62.1: استاندارد کیفیت هوای داخلی (IAQ) که شامل توصیههایی برای تهویه مناسب ساختمانهای تجاری و صنعتی است.
- ISO 16890: استاندارد بینالمللی برای فیلترهای هوا که نحوه ارزیابی و کارایی فیلترها را تعیین میکند.
- EN 1886: استاندارد اروپایی که بر طراحی، عملکرد و بهرهوری انرژی هواسازها تمرکز دارد.
- AHRI 430: استاندارد مربوط به تست و عملکرد هواسازها که توسط مؤسسه AHRI تدوین شده است.
نتیجهگیری
هواسازهای صنعتی یکی از بخشهای حیاتی سیستمهای تهویه مطبوع در صنایع مختلف هستند. انتخاب صحیح نوع هواساز با توجه به نیازهای هر پروژه، میتواند تأثیر زیادی در کیفیت هوای داخلی و بهرهوری انرژی داشته باشد. همچنین، عوامل متعددی مانند ظرفیت، نوع فیلترها، کویلهای گرمایشی و سرمایشی، تجهیزات کنترلی و رطوبتزنها بر قیمت هواساز تأثیر میگذارند. برای انتخاب و خرید یک هواساز مناسب، علاوه بر توجه به نیازهای تهویه محیط، باید به استانداردهای بینالمللی و ایمنی نیز توجه ویژهای داشت
سوالات متداول:
دستگاه هواساز صنعتی چیست؟
هواساز صنعتی برای تأمین هوای تمیز، کنترل دما و رطوبت، و تهویه مناسب در استفاده میشود.
انواع هواساز صنعتی کدامند؟
هواسازهای معمولی،هواسازهای بهداشتی ،هواسازهای رطوبتزن، هواسازهای بازیافت انرژی ،هواسازهای ضد انفجار و...
