نکات طلایی نگهداری کمپرسور باد که باید بدانید

امروزه در صنایع، بسیاری از دستگاه ها و ابزارآلات با هوای فشرده کار می کنند که توسط کمپرسور باد (Air Compressor) تأمین می شود. بنابراین، خرابی کمپرسور و توقف عملکرد آن می تواند هزینه زیادی در پی داشته باشد.

برای نگهداری مناسب و جلوگیری از خرابی کمپرسور و هزینه های متعاقب آن، کمپرسور باید به طور مرتب بازرسی شود. تعمیر و نگهداری کمپرسور باد شامل اقدامات مختلفی می شود که در این مقاله چند مورد از مهم ترین آن ها شرح داده می شوند.

رعایت نکات ساده ولی مهم نگهداری کمپرسور باد نیاز به صرف وقت زیادی ندارد، اما می تواند در پیشگیری از هدر رفت هزینه و زمان در درازمدت بسیار مؤثر باشد. از طرف دیگر نادیده گرفتن آن ها ممکن است منجر به تحمیل هزینه های زیاد تعمیر و همچنین توقف فعالیت دستگاه ها و ابزارآلات بادی شود.

نکات نگهداری کمپرسور باد

یک کمپرسور باد دارای قطعات متعددی است که باید به خوبی نگهداری شوند تا کمپرسور به درستی کار کند. رعایت نکات زیر در خصوص نگهداری کمپرسور باد کمک می کند که کمپرسور با تمام ظرفیت کار کند و عمر مفید آن افزایش یابد.

لازم به ذکر است که اولین گام در نگهداری کمپرسور باد، مطالعه دفترچه راهنما یا دستورالعمل کاربری آن است. بسیاری از مشکلات متداولی که کاربران هنگام استفاده از کمپرسور با آن ها مواجه می شوند با کمک دفترچه راهنما به آسانی قابل حل هستند.

از طرف دیگر، هیچ گاه نباید بدون مطالعه دفترچه راهنما اقدام به تعمیر کمپرسور یا تعویض قطعات آن نمایید. همچنین اگر کمپرسور را به تازگی خریداری کرده اید دستکاری دستگاه بدون توجه به دفترچه راهنمای آن می تواند منجر به باطل شدن گارانتی دستگاه شود.

برای آگاهی از رفع مشکل یخ زدگی کمپرسور میتوانید مقاله علت یخ زدگی ساکشن کمپرسور چیست + راه حل را بخوانید.

بررسی سطح روغن

همیشه قبل از شروع به کار روزانه، سطح روغن کمپرسور و موتور آن (اگر کمپرسور دارای موتور احتراقی است) را بررسی کنید. سطح روغن را می توان به وسیله گیج روغن یا سایت گلاس تشخیص داد.

رطوبت را از مخزن تخلیه کنید

در پی فشرده شدن هوا در کمپرسور و سپس خنک شدن آن در مخزن، رطوبت موجود در هوا تقطیر می شود. رطوبت جدا شده از هوا در مخزن جمع شده و در صورتی که مقدار آن بیش از حد شود همراه با جریان هوا از مخزن خارج می شود. این اتفاق می تواند موجب آسیب دیدن ابزارآلات بادی و سایر تجهیزات گردد. به همین دلیل لازم است که رطوبت جمع شده در مخزن به طور مرتب تخلیه شود.

مخزن یا مخازن کمپرسور هوا دارای شیرهای تخلیه ای هستند که پایین مخازن نصب شده و با باز کردن آن ها می توان رطوبت را از مخازن خارج کرد. شیر تخلیه را با دقت و به آرامی باز کنید تا زنگ، رسوب و گرد و غبار با سرعت زیاد به بیرون پاشیده نشوند.

فیلترهای هوا را بازرسی کنید

هنگام بررسی فیلترها مطمئن شوید که جای فیلتر سالم و تمیز باشد. اگر لازم است که فیلتر را تعویض کنید، مدل دقیق آن را از دستورالعمل کاربری دستگاه پیدا کرده و فیلتر جایگزین را طبق آن خریداری کنید.

میتوانید برای آگاهی بیشتر مقاله کمپرسور اسکرال چیست و کاربردهای آن را بخوانید.

کمپرسور لرزش یا سر و صدای غیر معمول نداشته باشد

هنگامی که کمپرسور در حال کار است آن را بررسی کنید که صدا و لرزش غیر معمول نداشته باشد. بهتر است این کار پس از بررسی تسمه، پیچ ها و پدهای ضربه گیر انجام شود.

نشتی روغن یا هوا را بررسی کنید

برای بررسی نشتی هوا، شیلنگ های هوا را جدا کنید و اجازه دهید کمپرسور تا رسیدن به حد بالایی فشار کار کند. پس از این که فشار به حداکثر رسید و کمپرسور خاموش شد، گیج فشار مخزن را مشاهده کنید.

لازم به ذکر است که با کاهش دمای هوای داخل مخزن، فشار آن کمی کاهش پیدا می کند و این کاهش فشار طبیعی است، ولی اگر فشار به طور پیوسته کاهش پیدا کرد نشان دهنده وجود نشتی در سیستم است.

اگر امکان تشخیص محل نشتی از صدای هوا وجود نداشت، می توانید با مالیدن کف به محل اتصالات جای نشتی را پیدا کنید. پس از آغشته کردن اتصال به کف، اگر حباب تشکیل شد، اتصال مربوطه نشتی دارد.

نشتی روغن را می توان از روغن ریخته شده زیر کمپرسور یا موتور آن تشخیص داد. همچنین اگر سطح روغن کمپرسور زودتر از حد معمول پایین می آید نشانگر وجود نشتی روغن در سیستم است.

بازرسی شیلنگ ها

یک کمپرسور باد قطعات متعددی دارد که شیلنگ ها از جمله آسیب پذیرترین آن ها هستند. شیلنگ ها باید سفت و محکم و در عین حال انعطاف پذیر باشند. برای این که هوا بدون مشکل جریان پیدا کند باید این شیلنگ ها سالم و در وضعیت مناسب حفظ شوند.

برای اطمینان از این موضوع، نیاز است که شیلنگ های کمپرسور به طور دوره ای بازرسی شوند و میزان استهلاک و فرسودگی آن ها بررسی گردد.

عملکرد شیر اطمینان را بررسی کنید

شیر اطمینان را پیدا کرده و به صورت چشمی آن را بررسی کنید که اثری از پوسیدگی یا آسیب فیزیکی وجود نداشته باشد. هنگامی که هوا داخل سیستم است حلقه آن را بکشید تا شیر اطمینان عمل کند. در این حالت باید صدای بلند هیس ناشی از خروج هوا را بشنوید. اگر شیر باز نمی شود احتمالاً لازم است که آن را تعویض کنید.

تعویض روغن کمپرسور

روغن برای این که بتواند وظیفه روانکاری قطعات متحرک را به خوبی انجام دهد باید تازه بماند. خصوصاً در محیط های کاری مرطوب، ممکن است ویسکوزیته روغن به تدریج کاهش پیدا کند و روانکاری کمپرسور به خوبی انجام نشود.

همچنین برای این که روغن به خوبی جریان پیدا کرده و خواص آن حفظ شود باید عاری از ناخالصی ها باشد. بنابراین، روغن کمپرسور را در دوره های زمانی معین مطابق دستورالعمل سازنده تعویض کنید.

تمیز کردن و تعویض فیلترهای هوا

با استفاده از هوای فشرده ولی کم فشار، فیلترهای هوا را از گرد و غبار و ذرات پاک کنید. اگر فیلترها فرسوده شده اند یا به اندازه کافی تمیز نمی شوند باید آن ها را تعویض کنید. نوع و مدل فیلتر هوای مورد استفاده در دستورالعمل کاربری مشخص شده است.

آزمایش پر کردن مخزن

در حالتی که خروجی های هوا و شیر تخلیه مخزن بسته اند و فشار سنج مخزن عدد صفر را نشاند می دهد کمپرسور را روشن کرده و مدت زمانی که طول می کشد تا فشار از صفر به حد بالایی خود برسد (مخزن پر شود) را اندازه گیری کنید.

این آزمایش را به طور دوره ای تکرار کنید و زمان پر شدن مخزن را در هر بار اندازه گیری نمایید. اگر زمان پر شدن مخزن افزایش قابل توجهی پیدا کرد، کمپرسور نیاز به بازرسی توسط متخصص دارد.

بررسی عملکرد تجهیزات کنترلی

برای بررسی وضعیت تجهیزات کنترلی از جمله گیج فشار و پرشر سوییچ (Pressure Switch) شیر تخلیه مخزن را کمی باز کنید تا کمپرسور روشن شده و چند سیکل روشن و خاموش شدن را طی کند. در این حین، گیج فشار مخزن را زیر نظر داشته باشید و مطمئن شوید که عقربه آن با افزایش و کاهش فشار به درستی حرکت می کند.

اگر کمپرسور دارای موتور برقی است با هر بار خاموش شدن کمپرسور باید صدای هیس کوتاهی از پرشر سوییچ به گوش برسد. این صدا نشانگر تخلیه هوای بین کمپرسور و شیر یک طرفه است.

برای این که کمپرسور در سیکل بعدی به صورت روان آغاز به کار کند، این هوا باید تخلیه شود تا فشار در خروجی کمپرسور کاهش پیدا کند. علاوه بر این، فشار روشن و خاموش شدن کمپرسور را بررسی کنید تا با مقادیر مورد انتظار تطابق داشته باشند.

اگر موتور کمپرسور از نوع احتراق داخلی است با رسیدن فشار مخزن به حد بالایی تنظیم شده برای آن، دور موتور کاهش پیدا می کند و می توانید این را از صدای موتور تشخیص دهید. همچنین در این حالت می توانید صدای تخلیه هوا از شیر پایلوت (Pilot Valve) را بشنوید. وقتی که فشار مخزن به حد پایینی تنظیم شده می رسد، شیر پایلوت کنترل دریچه سوخت (Throttle Control) را فعال می کند که موجب افزایش دور موتور می شود.

تعویض فیلتر سپراتور روغن/هوا

طی فرآیند فشرده سازی هوا در کمپرسور، مقداری از روغن روانکاری نیز وارد هوا می شود. فیلتر سپراتور روغن/هوا (Air/Oil Separator) در خروجی کمپرسور نصب می شود تا روغن وارد شده به جریان هوا را از آن جدا سازی کند. برای اطمینان از این که هوای خروجی کمپرسور عاری از روغن است باید فیلتر سپراتور روغن/هوا پس از حداکثر 2000 ساعت کارکرد کمپرسور تعویض شود.

پیچ و مهره ها را محکم کنید

کارکرد طولانی مدت کمپرسور می تواند موجب شل شدن پیچ و مهره ها شود. بنابراین بهتر است هر هفته محکم بودن پیچ و مهره ها بررسی شود و در صورت لزوم آن ها را سفت کنید.

وضعیت ضربه گیرها را بررسی کنید

ضربه گیرها قطعات عمدتاً لاستیکی هستند که لرزش بدنه کمپرسور هنگام کارکردن را جذب می کنند.

مطمئن شوید که ضربه گیرها در محل خود قرار دارند. اگر ضربه گیرها خراب یا گم شده اند آن ها را طبق دفترچه راهنما جایگزین کنید.

تسمه کمپرسور را بررسی کنید

تسمه را بررسی کنید. اگر تسمه شل شده است آن را تنظیم کنید یا در صورت نیاز آن را تعویض نمایید.

حفاظ تسمه را بررسی کنید

مطمئن شوید که حفاظ تسمه سالم بوده، در جای خود قرار دارد و همه پیچ های آن محکم هستند.

برنامه زمان بندی نگهداری کمپرسور باد

با توجه به این که مشکلات و مسائل عملکردی در صورت عدم رسیدگی روی هم انباشته می شوند، لازم است که همه شرکت ها یک برنامه زمان بندی برای تعمیر و نگهداری کمپرسور هوا داشته باشند.

با این کار مشخص خواهد بود که در یک روز، هفته، ماه، فصل یا سال چه اقداماتی برای نگهداری کمپرسور باید انجام شود. بدون چنین برنامه ای ممکن است حساب دستگاه ها یا قطعاتی که هنوز تحت اقدامات لازم قرار نگرفته اند را از دست بدهید.

با تعمیر و نگهداری مناسب و به موقع، می توانید از کند شدن یا توقف کار خود و هزینه های مالی ناشی از آن اجتناب کنید.

جدول زیر زمان بندی پیشنهادی تعمیر و نگهداری کمپرسور باد است که توسط یکی از تولید کنندگان این کمپرسورها ارائه شده است.

فواید نگهداری مناسب از کمپرسور

نگهداری صحیح کمپرسور باد مزایای بسیاری دارد که چهار مورد از مهم ترین آن ها عبارتند از:

• افزایش عمر مفید دستگاه: تعمیر و نگهداری پیشگیرانه یکی از بهترین روش ها برای افزایش عمر کاری تجهیزات صنعتی است. روانکاری مناسب، تعویض فیلترها و حل مشکلات کوچک مطابق نیاز می تواند به حفظ عملکرد روان کمپرسور باد برای مدت طولانی کمک کند.
• کاهش زمان توقف تجهیزات: برای تعمیر و نگهداری برنامه ریزی شده نسبت به تعمیرات اساسی یا تعویض کامل تجهیزات زمان کمتری نیاز است. از طرف دیگر می توان برنامه نگهداری را به نحوی تنظیم کرد که این اقدامات در زمان غیر فعال بودن کارگاه انجام شوند. بدین ترتیب می توان از توقف غیر منتظره تجهیزات در زمان نامناسب تا حد ممکن اجتناب کرد.
• افزایش بازده کمپرسور: به طور کلی بازده تجهیزات با گذشت زمان و استفاده از آن ها به تدریج کاهش پیدا می کند. اما با نگهداری مناسب می توان بازده تجهیزات را در سطح مناسبی حفظ کرد و سرعت افت بازده آن ها را کاهش داد.
• بهبود ایمنی محیط کار: با توجه به این که توقف غیر منتظره کمپرسور در اثر خرابی می تواند منجر به توقف ناگهانی یا عملکرد نادرست سایر ماشین آلات شود، ممکن است از نظر ایمنی نیز خطر آفرین باشد. پس نگهداری مناسب کمپرسور باد می تواند ایمنی محیط کار را هم بهبود دهد.

جمع بندی

کمپرسور باد از جمله تجهیزات پر استفاده در صنایع مختلف بزرگ و کوچک است و عملکرد آن می تواند تأثیر زیادی بر عملکرد سایر تجهیزات داشته باشد. بنابراین در چنین صنایعی نگهداری کمپرسور باد یکی از مواردی است که باید برای حفظ روند کار به خوبی انجام گیرد.

برای این منظور، بهتر است که یک برنامه نگهداری مشخص برای کمپرسور باد در نظر گرفته شود تا اقدامات مربوطه به طور دوره ای و در فواصل زمانی معین انجام شوند.

نگهداری مناسب کمپرسور می تواند فواید متعددی داشته باشد، از جمله افزایش عمر مفید کمپرسور، کاهش زمان توقف تجهیزات، افزایش بازده کمپرسور و بهبود ایمنی.