منبع کویلی یک مخزن استوانه ای بوده که از چند ردیف لوله مسی به نام کویل تشکیل شده است. منابع کویلی در دو نوع افقی و عمودی تولید شده و با توجه به کاربری و محدودیت های موجود می توان آن ها را انتخاب نمود. در ادامه این مطلب به توضیحاتی در خصوص این منبع و کاربرد آن پرداخته می شود.
منبع کویلی چیست؟
منبع کویلی یک مخزن فلزی بوده که درون آن لوله های مسی به نام کویل قرار دارد. از این منبع به عنوان نوعی مبدل حرارتی و برای انتقال حرارت بین دو سیال استفاده می شود.
بیشتر بدانید: کویل سرمایشی و گرمایشی چیست+ اجزا و عملکرد آن
این منبع دارای دو ورودی و دو خروجی اصلی بوده که یک ورودی و خروجی برای مخزن استوانه ای، و یک ورودی و خروجی برای کویل های مسی است.
عملکرد این منبع به گونه ای است که آب داغ خروجی از دیگ آب گرم وارد کویل مسی شده، و با آب سرد موجود در مخزن استوانه ای تبادل حرارت انجام می دهد. در واقع منبع کویلی نوع جدیدی از منبع دو جداره بوده، که بازدهی بالاتری نسبت به آن دارد.
تفاوت اصلی منبع دو جداره با منبع کویلی در وجود دو مخزن استوانه ای تو در تو در نوع دو جداره است، در حالی که در منبع کویلی تنها از یک مخزن استوانه ای، به همراه لوله های مسی تعبیه شده درون مخزن استفاده شده است.
از مزایای نسبی منبع کویلی می توان به بازدهی بالاتر، تعمیر و نگهداری و شست و شوی آسان تر، قابلیت استفاده از نوع افقی و عمودی (متناسب با کاربری) و طول عمر بالای آن اشاره کرد.
انواع منبع کویلی
منابع کویلی را می توان از نظر نحوه استقرار و همچنین از منظر کویل آن ها تقسیم بندی نمود. از نظر نوع کویل، این منابع به دو دسته کویل ساده و کویل فین دار تقسیم شده که نوع دوم دارای سطح تبادل حرارتی بیشتر و بازدهی بالاتری است.
اما در کاربری های معمول به دلیل نگهداری و سرویس آسان تر و قیمت پایین تر از نوع معمولی استفاده می گردد. همچنین، کویل ها را می توان از نظر هندسه لوله ها نیز به دو دسته U-شکل و حلزونی تقسیم بندی کرد.
بیشتر بخوانید: فن کویل چیست؟ انواع فن کویل زمینی، سقفی و دیواری
از نظر استقرار نیز به دو گروه اصلی منابع کویلی ایستاده (عمودی) و افقی تقسیم بندی می شوند. تفاوت این دو گروه در نحوه قرارگیری مخزن استوانه ای آن ها است. انتخاب بین این دو گروه، به محل نصب منبع و فضای موجود برای استقرار آن بستگی دارد. بنابراین انواع منبع کویلی را می توان به صورت زیر معرفی کرد:
منبع افقی
مخزن آب این نوع منبع به صورت افقی یا خوابیده طراحی شده و از اصلی ترین ویژگی آن می توان به امکان قرار دادن کویل بزرگ (طویل) در آن اشاره کرد. در طرف مقابل، این نوع منبع در مواردی که محدودیت فضا وجود دارد مناسب نخواهد بود.
منبع ایستاده (عمودی)
برخلاف نوع قبل، مخازن ایستاده یا عمودی فضای اندکی اشغال کرده، و از این رو در مواقعی که محدودیت فضا وجود دارد، مناسب خواهد بود.
نقطه ضعف این نوع مخازن، محدودیت در نصب کویل ها بوده، و نمی توان کویل های بزرگی در آن قرار داد، از این رو ظرفیت حرارتی آن ها نسبت به نوع خوابیده یا افقی کمتر است.
منبع کویلی U-شکل
در این نوع منبع، لوله های مسی به شکل حرف انگلیسی U در داخل مخزن نصب شده اند. این نوع منبع رواج زیادی داشته و اکثر منابع کویلی به این صورت تولید می شوند.
تعداد کویل ها بر اساس ظرفیت مورد نیاز تعیین می شود. یکی از دلایل اصلی استفاده از این نوع کویل، افزایش بازدهی منبع و همچنین بازه های تعمیر طولانی است؛ بدین صورت که در صورت مسدود شدن یا گرفتگی یکی از مسیرهای کویل، آب گرم همچنان می تواند از طریق سایر مسیرها جریان یافته و فرایند انتقال حرارت انجام گیرد.
منبع کویل دار حلزونی
بر خلاف نوع قبل، در منابع حلزونی، از یک کویل مارپیچ، به صورت حلزونی استفاده شده که جریان آب گرم تنها از یک لوله عبور می کند. یکی از بزرگترین معایب این نوع منبع آب گرم، از کار افتادن آن در صورت انسداد مسیر کویل است.
اما مزیت آن نسبت به نوع U-شکل، طول لوله کشی بیشتر در فضای مشابه بوده که منجر به افزایش انتقال حرارت و کارایی آن می شود.
اجزای منبع کویلی
اجزا داخلی تمامی منابع کویلی که در قسمت قبل توضیح داده شد، شباهت زیادی به یکدیگر دارند. از این رو، در این بخش به مهم ترین بخش های آن ها اشاره می شود.
بیشتر بخوانید: کویل کندانسور چیست؟معرفی انواع و ویژگی های آن
مخزن استوانه ای
مخزن استوانه ای اصلی ترین جزء منبع کویلی بوده و وظیفه نگهداری حجم آب سرد و کویل های مسی را بر عهده دارد. جنس ورق این مخزن معمولا از ورق گالوانیزه بوده تا در برابر فشار، رسوب و خوردگی مقاومت بالایی داشته باشد.
ابعاد، ظرفیت و حجم منبع کویلی بسته به محل نصب و کاربرد آن تعیین شده، و دارای تنوع زیادی است. همان طور که گفته شد، هندسه مخزن کویلی در دو حالت ایستاده و افقی است.
کویل
قسمت دوم و مهم منابع کویلی، لوله های مسی آن ها بوده که به نام کویل معروف هستند. این کویل ها وظیفه انتقال حرارت از آب گرم دریافت شده از دیگ آب گرم به آب سرد را بر عهده دارند. این کویل ها می توانند به دو صورت U-شکل و یا به صورت حلزونی در مخزن قرار گیرند.
دریچه بازدید منبع کویلی
یکی از قسمت های مهم منبع کویلی در بحث تعمیر و نگهداری، بخش دریچه بازدید آن است. وجود این دریچه امکان تعمیر آسان آن ها را فراهم می کند. برای این منظور، در قسمت کویل ها، دریچه ای بر روی بدنه تعبیه شده، که با باز شدن آن می توان به داخل مخزن دسترسی داشت.
طرز کار منبع کویلی
نحوه عملکرد منبع کویلی به این گونه است که آب داغ تولید شده توسط بویلر یا دیگ آب گرم توسط پمپ های سیرکولاتور وارد لوله های مسی (کویل ها) درون مخزن استوانه ای می شود. به طور همزمان، آب سرد مصرفی از طریق شیرهای تعبیه شده به درون مخزن وارد می شود.
تفاوت دمای میان آب داخل کویل ها با آب درون مخزن باعث ایجاد انتقال حرارت شده، و به دنبال آن دمای آب مخزن افزایش یافته و دمای آب گردشی درون کویل کاهش می یابد.
سپس آب مصرفی گرم شده به سمت مصرف کننده ها هدایت شده، و آب گردشی کویل نیز جهت گرمایش مجددا به سمت دیگ آب گرم هدایت می گردد.
قیمت منبع کویل دار
قیمت منبع کویل دار به عوامل متعددی بستگی داشته، که مهم ترین این عوامل عبارتند از:
- ظرفیت مخزن منبع
- نوع و تعداد کویل ها (مانند کویل های U-شکل یا حلزونی)
- جنس و کیفیت بدنه منبع
- کیفیت ساخت و مونتاژ در تمام مراحل ساخت منبع
جمع بندی
منبع کویلی از جمله تجهیزات مورد استفاده در موتورخانه های گرمایشی بوده و به عنوان یک مبدل حرارتی مناسب با بازدهی بالا مورد استفاده قرار می گیرد. این منبع از یک پوسته خارجی و مجموعه لوله های مسی تشکیل شده که دارای انواع مختلفی می باشند.
از جمله انواع این منابع می توان به منبع کویلی افقی و عمودی با کویل U-شکل و حلزونی اشاره کرد. معمولا از منابع افقی در مواقعی که نیاز به انتقال حرارات بالا است استفاده شده، و از منبع عمودی یا ایستاده در مواقعی که محدودیت فضا وجود دارد، استفاده می شود.
سوالات متداول
تفاوت منبع کویل دار با منبع دو جداره چیست؟
منبع دو جداره از دو مخزن تو در تو و مستقل ساخته شده، اما مخازن کویل دار دارای یک پوسته و یک مجموعه کویل است.
انواع منبع کویل دار چیست؟
منبع کویلی از لحاظ نحوه استقرار به دو دسته افقی و عمودی (ایستاده)، و از نظر هندسه کویل به دو نوع U-شکل و حلزونی تقسیم می شود.
اجزای مهم منبع کویلی چیست؟
مخزن یا پوسته منبع، کویل های مسی، و دریچه بازدید.